Polacy coraz rzadziej decydują się na zaciągnięcie kredytu hipotecznego. Mówi się nawet o załamaniu na rynku kredytów mieszkaniowych, który dopiero co podniósł się po pandemii w 2020 r.
Załamanie na rynku kredytów hipotecznych
Według danych opublikowanych przez Biuro Informacji Kredytowej, w maju 2022 r. zaciągnięto o 43,3% mniej kredytów hipotecznych niż w maju 2021 r. Co więcej, w maju 2022 r. banki w Polsce przyznały nieco ponad 13 tysięcy kredytów hipotecznych – to najniższy wynik od 2005 r. Nieco mniejsze spadki odnotowały inne rodzaje zobowiązań, takich jak pożyczki gotówkowe czy szybkie pożyczki online.
Na trudną sytuację na rynku kredytów hipotecznych wpływają:
- duże podwyżki stóp procentowych w stosunkowo krótkim okresie
- obniżenie zdolności kredytowej wielu Polaków
- wzrost cen za metr kwadratowy mieszkań
- regulacje KNF
- spadek liczby nowych mieszkań, nawet o 25% w porównaniu z 2021 r.
Z trudną sytuacją muszą także mierzyć się deweloperzy – popyt na mieszkania z rynku pierwotnego jest rekordowo niski. Zainteresowanie nowymi mieszkaniami spada, a klienci coraz częściej zwracają swój wzrok w kierunku mieszkań z rynku wtórnego. Co więcej, rosną ceny produkcji budowlano-montażowej (nawet o 12% w maju 2022 r.). W efekcie deweloperzy decydują się najpierw na sprzedaż już wybudowanych lokali, wstrzymując niektóre inwestycje.
Jak kształtuje się zdolność kredytowa Polaków?
Nie brakuje głosów, że Polaków coraz rzadziej stać jest na własne mieszkanie. Rosnące raty kredytów, inflacja wpływająca na podwyższenie kosztów życia, a także coraz wyższe ceny mieszkań sprawiają, że wiele osób czeka na moment, gdy deweloperzy zaczną obniżać ceny mieszkań. Ponadto wiele banków wymaga wpłaty nawet 20% wkładu własnego – niektóre banki oferują także dodatkowe pożyczki na ten cel.
Malejąca zdolność kredytowa Polaków oznacza, że obecnie potencjalnych klientów stać jest na dużo tańsze mieszkania niż przed rokiem. Obecnie najpopularniejsze są lokale o powierzchni od 50 do 70 m2.
Istotne są także nowe rekomendacje Komisji Nadzoru Finansowego. Jak zaleca KNF, kredytobiorca powinien przeznaczyć na spłatę raty nie więcej niż 40% swoich dochodów (w przypadku niskich zarobków) oraz 50% dochodów w przypadku wyższych zarobków. KNF zaleca także, aby banki przyjmowały do swoich obliczeń potencjalne oprocentowanie wyższe o 5% od aktualnego (wcześniej przyjmowane było 2,5%).
Wakacje kredytowe pozwolą odetchnąć kredytobiorcom
Stopy procentowe są obecnie najwyższe od wielu lat. Większość kredytobiorców zaciągała kredyty hipoteczne w momencie, gdy były one niższe niż 1%. Wzmożone podwyżki stóp procentowych sprawiły, że raty kredytów hipotecznych zwiększyły się nawet o 100%. To bariera nie do przejścia dla wielu Polaków. Obecnie rata kredytu mieszkaniowego może stanowić nawet ponad połowę miesięcznego budżetu. W lipcu 2022 r. rząd wprowadził możliwość skorzystania z wakacji kredytowych.
Ich celem jest przesunięcie do 8 rat kredytu hipotecznego (np. na 4 miesiące w 2022 r. oraz 4 miesiące w 2023 r.). Ma to pomóc Polakom w złapaniu oddechu i odłożeniu spłaty rat na kolejne miesiące. Wakacje kredytowe dotyczą jednak wyłącznie kredytów hipotecznych zaciągniętych w polskich złotych. Jeden odbiorca może skorzystać z wakacji kredytowych wyłącznie na jedną umowę kredytu. Co więcej, musi on być zaciągnięty na poczet nieruchomości, w której aktualnie mieszka kredytobiorca.
Coraz droższy wynajem
Problemy z uzyskaniem kredytu hipotecznego oraz chęć przeczekania okresu najwyższych stóp procentowych składania wielu Polaków to wynajmowania mieszkań na czas określony. W związku ze zwiększonym popytem na wynajem oraz napływem uchodźców z dotkniętej wojną Ukrainy, ceny na tym rynku wzrosły nawet o kilkanaście procent względem 2021 roku. W największych miastach Polski, w Krakowie czy Warszawie, ceny za wynajem wzrosły nawet o 40% względem ubiegłego roku. Nie brakuje głosów, że nawet wysoka rata kredytu hipotecznego może być w tym przypadku lepszym rozwiązaniem niż opłata czynszu wynoszącego nawet kilka tysięcy złotych miesięcznie.
